Δευτέρα, Οκτωβρίου 02, 2006

Επαγγελματικός προσανατολισμός (mind the wall, though)


Πάει αρκετός καιρός που με παρακάλεσαν να παρευρεθώ σε οικογενειακό συμβούλιο. Έπρεπε να παρθεί μια εξαιρετικά σημαντική απόφαση. Η κορούλα μόλις είχε τελειώσει τη Νομική, και μάλιστα με καλό βαθμό, ήξερε γλώσσες, είχε φιλοδοξίες, έπρεπε να αποφασισθεί τι καριέρα θ' ακολουθούσε, δεν έπρεπε να γίνει κανένα λάθος, μια φορά τα αποφασίζει κανείς αυτά, μετά ίσως να' ναι πολύ αργά, και το κορίτσι, είπαμε, είχε μέλλον (για παρελθόν μη με ρωτάτε, δεν ήταν πάντως αυτό το θέμα).

Τώρα, θα ρωτήσετε, γιατί εμένα; Απλά, με είχαν γνωρίσει σε μια κοινωνική συναναστροφή. Υποτίθεται πως με εκτίμησαν. Και, το σπουδαιότερο, γιατί οι γονείς δεν είχαν σπουδάσει. Ο μπαμπάς έμπορος, η μαμά δημόσιος υπάλληλος, ο κανακάρης τους τεχνολογικό ΤΕΙ, το άλλο σόϊ διάφορα άσχετα, κι ο πνιγμένος απ' τη σανίδα πιάνεται.

Αρνήθηκα, όσο πιο ευγενικά μπόρεσα. Μάταια. Τους εξήγησα πως αυτά τα πράγματα πρέπει να τ' αποφασίσει η ίδια η ενδιαφερόμενη, τη ζωή της αφορούν, μόλις κλείσουν τα φώτα οι άλλοι θα χαθούν και θα μείνει μόνη της απέναντι στην πραγματικότητα, η επιλογή της οποίας πρέπει να της ανήκει χίλια τα εκατό. Αστεία πράγματα. Είναι δυνατόν η μικρή να πάρει τέτοιες αποφάσεις; Και με τι προσόντα; Αυτή, μια ζωή το μόνο που έκανε ήταν να διαβάζει, να' ναι καλή μαθήτρια, μετά καλή φοιτήτρια, να μαθαίνει γλώσσες, να πηγαίνει σπίτι-πανεπιστήμιο-γαλλικό (αγγλικό, γερμανικό, ισπανικό, συμπληρώστε ό,τι νομίζετε) φροντιστήριο και μετά πάλι σπίτι, να κοιτάει τους γονείς της στα μάτια, να τους σέβεται (ειδικά τον μπαμπά, τόσες και τόσες θυσίες έκανε για να μη τους λείψει τίποτε) και να τους ακούει. Τέλος πάντων, κατάλαβα ότι είχα εγκλωβιστεί και δέχτηκα να περάσω για λίγο, όχι βέβαια για να πάρω μέρος στη σχετική ψηφοφορία, αλλά για να την ενημερώσω, όσο μπορώ, για τις διάφορες δυνατότητες του πτυχίου της.

Η συνάντηση κανονίστηκε για κάποιο απόγευμα. Με καφέδες, γλυκά κλπ. Η ευγένεια και οι φιλοφρονήσεις περίσσευαν. Στο κρίσιμο Συμβούλιο μετείχαν δύο μέλη με αποφασιστική ψήφο (μπαμπάς 2 ψήφοι, μαμά 1), ένας με συμβουλευτική (αδελφός), το αντικείμενο της ψηφοφορίας (κόρη) κι ένας εξωτερικός εμπειρογνώμωνας (εγώ).

Στην αρχή με ρώτησαν τι μπορεί να κάνει κάποιος με πτυχίο νομικής. Τους ανέπτυξα τις διάφορες δυνατότητες, τους καθησύχασα, τους είπα ότι το πτυχίο αυτό είναι ένα από τα καλύτερα, δίνει πρόσβαση σε πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα, αρκεί, πρώτα, να μιλήσει η μικρή, να πει τι της αρέσει, πώς φαντάζεται τον εαυτό της μετά από λίγα χρόνια, τι θα' θελε να γίνει αν μπορούσε να ευχηθεί κάτι και αυτό να γινόταν.

Η ερώτηση συνάντησε παγερή σιωπή κι η ανάκριση συνεχίστηκε. Καριέρες, απαιτήσεις, χρόνια αναμονής, πιθανότητες επιτυχίας, προσδοκώμενο εισόδημα κλπ. Αποφάσισα να δοκιμάσω την τύχη μου και πρότεινα στη μικρή, μιας που γνώριζε (όπως έλεγε) και τόσες γλώσσες, να φύγει λίγο στην Ευρώπη ή, καλύτερα, στην Αμερική, μόνη της, έστω για ένα χρόνο, να σπουδάσει, αλλά, πάνω απ' όλα, να γνωρίσει μιαν άλλη κοινωνία, εμπειρία ανεκτίμητη που θα τη συντρόφευε για την υπόλοιπη ζωή της.

Εδώ τα πρόσωπα σοβάρεψαν. Όχι, αυτό να μη το συζητώ, δεν είναι θέμα χρημάτων, κάτι υπήρχε στην άκρη για κάθε παιδί, όμως η μοναχοκόρη δεν είχε μείνει ποτέ μόνη της, η οικογενειακή φιλοδοξία ήταν να φύγει απ' το σπίτι μόνο νυφούλα, Παρίσια και Λονδίνα (τα περί Αμερικής ακούστηκαν ως κακόγουστο αστείο) έχουν τόσους και τόσους κινδύνους, ποιος θα την φροντίζει εκεί, μιλάμε για ευαίσθητο κορίτσι, και δεν είναι μόνον όσα απειλούν μιαν ηθική κοπέλα μόνη κι αφοσιωμένη στην επιστήμη, είναι κι οι τρομοκράτες, δεν είδαμε τι έγινε πρόσφατα στο Λονδίνο; Εξάλλου, όπως η ίδια έσπευσε να πει (μη χάσει), στη χώρα μας πλέον λειτουργούν άριστες μεταπτυχιακές σπουδές, κάτι θάβρισκε να ακολουθήσει, μα, ας βρούμε πρώτα τα της δουλειάς, τα επιστημονικά έρχονται μετά.

Κατάλαβα ότι είχα απέναντί μου τείχος άπαρτο και περιορίστηκα στις τεχνικές λεπτομέρειες. Μετά από ώρα, κι αφού με είχαν ξεθεώσει σε ασήμαντες ερωτήσεις, έδειξε να τους ενδιαφέρει, κατά σειρά, α/ ένα καλό δικηγορικό γραφείο, όπου η μικρή θα μπορούσε να εξελιχθεί, β/ η σχολή δικαστών, γ/ η νομική υπηρεσία κάποιας τράπεζας και δ/ το νομικό συμβούλιο.

Όταν η λίστα αυτή συμπληρώθηκε, και πριν γίνει η τελική επιλογή, επωφελήθηκα από μια μικρή χαλάρωση στα σφιγμένα πρόσωπα (νόμιζαν ότι είχαμε σχεδόν τελειώσει) και ρώτησα τη μικρή αν την ενδιέφερε, εκτός από τις τεχνικές λεπτομέρειες, το ηθικό περιεχόμενο κάθε επαγγέλματος. Αν δηλαδή, όπως βιάστηκα να εξηγήσω, την ενδιέφερε όχι μόνο η καριέρα, το χρήμα, η εξέλιξη, ο χώρος εργασίας, οι άδειες κύησης κλπ, αλλά και το σε ποιο σύνολο θα εντασσόταν, τι θα 'κανε, τι αποφάσεις θα 'πρεπε να πάρει, μέχρι ποιο σημείο θα δεχόταν να συμβιβασθεί, με ποιους ανθρώπους θα συναναστρεφόταν, τι επίδραση θα 'χε το μικρό λιθαράκι της δικής της εργασίας στην ευρύτερη κοινωνία, στην οποία όλοι ανήκουμε, πώς φανταζόταν την εργασία της σε σχέση με το σύστημα αξιών της, ποιος, τέλος πάντων, φανταζόταν ότι θα 'θελε να ναι ο δικός της ρόλος και στην επίτευξη τίνος πράγματος απιθυμούσε να συμβάλει, στα τόσα και τόσα χρόνια που, φυσιολογικά, θ' ακολουθούσαν.

Καλύτερα να την είχα ρωτήσει αν, όταν ήταν στο δημοτικό, την είχε κακοποιήσει κάνας δάσκαλος. Τότε θα με κοιτούσαν όλοι με λιγότερη απορία. Μετά από ένα ατέλειωτο διάστημα σιωπής, ο πατέρας με ρώτησε, αγριεμένος: μα, τι λέτε τώρα, εδώ μιλάμε για το τι δουλειά θα διαλέξουμε, τι ηθικό περιεχόμενο κλπ μας λέτε, για ποιες αξίες μας μιλάτε, δεν τα καταλαβαίνω αυτά τα πράγματα, το κορίτσι μας είναι διαμάντι, για ποιαν την περάσατε, ό,τι πρέπει να κάνει θα το κάνει τέλεια.

Τώρα, να του απαντήσεις πως, αυτό ακριβώς ήταν το πρόβλημα, ότι δηλαδή η μονάκριβη κορούλα του έχει εκπαιδευτεί έτσι ώστε, στη μελλοντική της δουλειά, ό,τι της πουν να κάνει να το κάνει τέλεια, χωρίς κανένα δισταγμό, μάταιος κόπος. Έρριξα λευκή σημαία, παραδώθηκα, ζήτησα κι ένα δυνατό ποτό. Και συνέχισα ν' απαντάω σε ερωτήσεις του τύπου πόσα παίρνει ένας δικαστής, πότε γίνεται πρόεδρος, πόσα δίνει ένα καλό γραφείο, αν μπορείς σύντομα να γίνεις partner, αν οι νομικοί σύμβουλοι μπορούν να δικηγορούν τα απογεύματα, τι θα γίνει με τα (δύο, τρία, δεκατρία) παιδιά που σίγουρα θα ακολουθήσουν (η ανεύρεση γαμπρού ήταν για το επόμενο συμβούλιο, όπου, σίγουρα, άλλος θα 'παιζε το ρόλο μου).

Την ξανασυνάντησα μετά από καιρό. Είχε γίνει ... Αλλά, αυτό δεν ενδιαφέρει. Εκείνο που ίσως ενδιαφέρει είναι ότι, όπως αμέσως κατάλαβα (και μου το επιβεβαίωσαν στενοί της συνεργάτες), είχε εξελιχθεί σε 'να ωραίο φυτό γραφείου. Ένα ακόμη ασήμαντο ρομποτάκι, άψογο προϊόν γραμμής παραγωγής ανάμεσα στα τόσα άλλα. Όπως ακριβώς την προόριζαν. Που διεκπεραίωνε όγκους εργασίας χωρίς καμία σκέψη, ευαισθησία, αντίρρηση (προπαντός), πρωτοβουλία. Και, που, βέβαια, τους είχε όλους ευχαριστημένους. Ειδικά, γονείς, σύζυγο, προϊστάμενο. Η ίδια; Ποια να ήταν τα συναισθήματά της; Όταν πήγα να ρωτήσω απέφυγε τη συζήτηση. Και καλά έκανε. Γιατί, από πότε της είχαν επιτρέψει να σκεφτεί και δεν υπάκουσε στην εντολή;

11 σχόλια:

J. είπε...

Πολύ διδακτική ιστορία. Αλλά μην ξεχνάτε και την απίστευτη ανασφάλεια που επικρατεί σε αυτή τη χώρα, πολύ περισσότερο απ΄ότι σε Λονδίνα, Παρίσια κλπ κλπ. Τώρα θα μου πείτε: Μήπως με αυτόν τον τρόπο το μοντέλο απλώς αναπαράγει τον εαυτό του; Σε αυτό δυστυχώς δεν έχω ακόμη απάντηση...

Eleni63 είπε...

Αν σε προσλάβει ο δικηγορικός σύλλογος, οι δικαστικές ενώσεις και όλα τα σχετικά θα πράξει άριστα. Δέχομαι να σου φέρνω καφέ και τσιγάρα αν καπνίζεις. Το ζω, το ξέρω, το είπες όμως άψογα. Ξέρεις αλήθεια πόσες φορές σκέφθηκα να γράγω ένα "Γράμματα σε ένα νέο ποιητή" για δικηγόρους/νομικούς? Ετσι σαν συμβολή στις χαμένες ζωές φυτών γραφείων. Σα λίπασμα. Κάντο εσύ. Κάντο!

αθεόφοβος είπε...

Οι ερωτήσεις της οικογένειας(γράφε πατέρας -αφέντης)ήσαν απολύτως λογικές για την διάθεση στην αγορά του προιόντος που είχαν φτιάξει.
Το προϊόν απέδωσε πλήρως στην επένδυση που του είχε γίνει.
Ο μόνος χαμένος είναι ό χρόνος του συμβούλου.Με τις υγείες σου!

Odysseas είπε...

Καταπληκτικό κείμενο και δυστυχώς τόσο αληθινό...
Είναι τραγικό να βλέπεις νέους ανθρώπους να φοβούνται να πάρουν πρωτοβουλία και ρίσκο, να ξεφύγουν από τον τρόπο σκέψης που τους μάθανε.
Πρόσφατο παράδειγμα φίλου: δεν τολμούσε να φύγει από μια δουλειά που τον τελευταίο χρόνο είχε γίνει βάσανο γίαυτόν, όχι τόσο λόγω φόρτου εργασίας, όσο λόγω συμπεριφοράς του αφεντικού. Ακόμα κι όταν του παρουσιάστηκε ευκαιρία για καινούρια θέση, δίστασε. Ευτυχώς κατάφερα να τον πείσω να τολμήσει. Εδώ και μερικούς μήνες είναι άλλος άνθρωπος.

ci είπε...

Και μιλάμε και για το εκπαιδευτικό - μέρες που είναι.

Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο ένα καλύτερο Σχολείο ή ακόμα κι ένας πολύ εμπνευσμένος και χαρισματικός Δάσκαλος θα μπορούσε να δώσει πιο γερές βάσεις σε ένα παιδί που μεγάλωσε έτσι.
Συνήθως το να ανοίγει τα φτερά του το μαθαίνει κανείς από μικρός. Σε μεγαλύτερη ηλικία, μάλλον μετά από κάποιο ισχυρό σοκ.
Διαφορετικά, επιβιώνει.

Ανώνυμος είπε...

Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι κ. antvol.Η ζωή γίνεται πολύ δύσκολη όταν δεν ακολουθείς την πεπατημένη/αποχαυνωμένη οδό.Τα ερωτήματα που θέσατε στην υποψήφια νέα δικηγόρο προκαλούν διλλήματα και σκέψεις που οι περισσότεροι συνειδητά ή ασυνείδητα αρνούνται να κάνουν.Είναι πολύ πιο έυκολο να επιλέξεις τον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που ετοίμασαν για σένα οι άλλοι(γονείς)από το να περπατήσεις στον χωματόδρομο των δικών σου προβληματισμών, επιθυμιών και επιλογών.Εξάλλου το τίμημα των επιλογών μας -αν αποφασίσουμε να το πληρώσουμε-πολλές φορές είναι ακριβό.Το ίδιο πιστεύω ότι ισχύει και για αποφάσεις που έχουν σχέση με ζητήματα που προκύπτουν και στην προσωπική/κοινωνική ζωή ενός ατόμου.
Τα σέβη μου
Efti

antvol είπε...

Eleni63 said...
Αν σε προσλάβει ο δικηγορικός σύλλογος, οι δικαστικές ενώσεις και όλα τα σχετικά θα πράξει άριστα.
----
Να με προσλάβει; χεχε, να με κάνει τι, πιστεύεις ότι θέλουν να τα ακούν αυτά;

antvol είπε...

Anonymous said...
Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι κ. antvol.Η ζωή γίνεται πολύ δύσκολη όταν δεν ακολουθείς την πεπατημένη/αποχαυνωμένη οδό
---

Ναι, πιο δύσκολη, συμφωνώ, αλλά και πολύ πιο ενδιαφέρουσα, δεν νομίζεις;

antvol είπε...

Johny B.Good said...
Πολύ διδακτική ιστορία. Αλλά μην ξεχνάτε και την απίστευτη ανασφάλεια που επικρατεί σε αυτή τη χώρα, πολύ περισσότερο απ΄ότι σε Λονδίνα, Παρίσια κλπ κλπ.
---

Δεν νομίζω πως είναι θέμα ανασφάλειας, αλλά, κυρίως, θέμα νοοτροπίας. Και στη χώρα μας το "υπαλληλίκι" με την κακή έννοια βέβαια, κάνει θραύση τα τελευταία χρόνια.

antvol είπε...

Odysseas said...
Καταπληκτικό κείμενο και δυστυχώς τόσο αληθινό...
Είναι τραγικό να βλέπεις νέους ανθρώπους να φοβούνται να πάρουν πρωτοβουλία και ρίσκο ...
----
Και πού είσαι ακόμη, γραμμές παραγωγής στήνονται σ' όλη τη χώρα, τι καλό πιστεύουμε πώς θα προκύψει;

antvol είπε...

Citronella said...
Και μιλάμε και για το εκπαιδευτικό - μέρες που είναι.

Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο ένα καλύτερο Σχολείο ή ακόμα κι ένας πολύ εμπνευσμένος και χαρισματικός Δάσκαλος θα μπορούσε να δώσει πιο γερές βάσεις σε ένα παιδί που μεγάλωσε έτσι.

---

Δεν συμφωνώ. Βεβαίως ο ρόλος της οικογένειας είναι καθοριστικός, αλλά ένας καλός δάσκαλος (με ευρεία έννοια) μπορεί να κάνει θαύματα, ας μην τον υποτιμάμε.